Cytomegalia

Drukuj

 

Cytomegalia w ciąży ma groźne skutki zdrowotne dla dziecka. W chwili obecnej profilaktyka zakażeń cytomegalią w ciąży sprowadza się głównie do unikania przez ciężarną kontaktów z osobami z grup wysokiego ryzyka zakażenia, np. osób poddawanych leczeniu immunosupresyjnemu, dzieci w wieku przedszkolnym, dorosłych z objawami grypopodobnymi lub przypominającymi mononukleozę. Badaniem w kierunku cytomegalii powinny być objęte wszystkie kobiety w trzecim trymestrze ciąży.

 

Choroba cytomegalia

Cytomegalia należy do chorób wirusowych. Jest szeroko rozpowszechniona na całym świecie. W większości przypadków przebiega bezobjawowo. Wirus cytomegalii (ang. Cytomegalovirus – CMV) jest swoisty dla ludzi. Po raz pierwszy został wyizolowany ze ślinianki chorego noworodka w 1956 roku. U noworodków cytomegalia jest jednym z najcięższych zakażeń wirusowych. Istnieją dwie główne drogi zakażenia dziecka:

  • od matki chorującej w czasie ciąży przez łożysko lub szyjkę macicy;
  • przy porodzie, gdy noworodek przechodzi przez kanał rodny.

Szacuje się, że 60-80% mieszkańców Europy Środkowej jest nosicielami wirusa cytomegalii. Wśród ciężarnych mieszkanek Europy obecność wirusa na początku ciąży stwierdza się w 45% przypadków. Tak częste występowanie wirusa cytomegalii w populacji wynika z łatwego rozprzestrzeniania się zakażenia: przez kontakt ze śliną, moczem, nasieniem, wydzieliną pochwy, poprzez transfuzję krwi oraz przeszczepy narządów. Najczęściej do zakażenia wirusem CMV dochodzi w okresie dzieciństwa, w żłobku lub przedszkolu oraz w okresie dorastania – w szkole.

 

Objawy cytomegalii są mało charakterystyczne, a należą do nich: zapalenie gardła, wysoka temperatura ciała, zmęczenie, ból głowy, kaszel, powiększone węzły chłonne. Czasami występuje również wysypka na skórze. Objawy cytomegalii często są mylone z objawami infekcji górnych dróg oddechowych. Leczenie cytomegalii jest objawowe, tzn. stosuje się leki przeciwgorączkowe, leki łagodzące ból gardła oraz preparaty witaminowe. Po kilkunastu dniach objawy choroby ustępują i dochodzi do całkowitego wyleczenia się. Cytomegalia u dorosłych nie pozostawia zwykle żadnych śladów.

Cytomegalia w ciąży

Cytomegalia wrodzona u młodocianych ciężarnych jest spotykana stosunkowo często. Wirus cytomegalii to najczęstsza wirusowa przyczyna wewnątrzmacicznego zakażenia płodu. Uważa się, że około 1% noworodków ulega zakażeniu w okresie prenatalnym, czego następstwem są zaburzenia i opóźnienia w rozwoju umysłowym dziecka, trudności w nauce, zaburzenia słuchu oraz upośledzenie wzroku. Do zarażenia płodu dochodzi najczęściej, gdy kobieta po raz pierwszy ma kontakt z wirusem CMV, będąc w ciąży (zakażenie pierwotne ma miejsce w czasie ciąży).

 

Ciąża może zwiększać wrażliwość ciężarnych na zakażenie wirusem oraz na uaktywnianie się postaci dotychczas nieaktywnych w organizmie. Najbardziej niebezpieczna dla płodu jest infekcja pierwotna, rozwijająca się u ciężarnej do 20. tygodnia ciąży. Prowadzić może bowiem do małogłowia oraz zwapnień śródczaszkowych. Infekcja przypadająca na drugą połowę ciąży może powodować u dziecka zapalenie wątroby, zapalenie płuc i ciężką małopłytkowość.

 

Zakażenie nawracające u matki, czyli takie, gdy kobieta przeszła chorobę w dzieciństwie i wytworzyła przeciwciała, a w okresie ciąży znowu zachorowała na cytomegalię, dla płodu bardzo rzadko kończy się zakażeniem. Noworodek chroniony jest bowiem przez przeciwciała wytworzone przez matkę w trakcie pierwszej infekcji. 40-60% noworodków karmionych piersią przez matki chore na cytomegalię zostaje zakażonych w pierwszych miesiącach życia, ale infekcje te przebiegają na ogół łagodnie, bezobjawowo i nie pozostawiają żadnych konsekwencji zdrowotnych.

Zakażenie cytomegalią płodu i noworodka

Infekcje wrodzone u płodów i noworodków występują w 30-40% pierwotnych zakażeń przebiegających u ciężarnych. U 10% noworodków ujawnia się zespół wrodzonej cytomegalii, który charakteryzuje się: opóźnieniem wzrostu wewnątrzmacicznego, żółtaczką, powiększeniem wątroby i śledziony, małopłytkowością, zapaleniem płuc. Mogą też występować u dziecka zwapnienia śródczaszkowe, zapalenie siatkówki i naczyniówki, głuchota. Rokowania są niestety złe. Aż 20-30% noworodków umiera, a u tych, które przeżywają, mogą rozwinąć się upośledzenia słuchu i wzroku oraz zaburzenia rozwoju umysłowego. U wielu dzieci po urodzeniu cytomegalia nie daje żadnych objawów, ale mogą one stać się widoczne dopiero w okresie szkolnym.

 

Trymestr ciąży

Zagrożenia dla płodu

pierwszy

poronienie, wada wrodzona ośrodkowego układu nerwowego, małoocze, bezocze, zmiany na dnie oczu, uszkodzenia naczyniówki, niska masa urodzeniowa

drugi

zakażenie ośrodkowego układu nerwowego, uszkodzenie mózgu, zaburzenia rozwojowe, padaczka, małogłowie, zmiany na dnie oczu, zwapnienia wewnątrzmózgowe

trzeci

poród przedwczesny, zapalenie płuc, nasilona żółtaczka, wodobrzusze, zaburzenia pracy serca, zaburzenia układu nerwowego, zapalenie wątroby, małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna, plamica, wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego, zapalenie siatkówki i naczyniówki, powiększenie mózgu

Zagrożenia dla płodu związane z wrodzonym zakażeniem cytomegalią

Diagnostyka i leczenie cytomegalii u ciężarnych

Rozpoznanie cytomegalii u kobiety w ciąży opiera się na badaniu poziomu przeciwciał w klasie IgM i IgG. Obecność przeciwciał klasy IgM, które mogą przetrwać do półtora roku od pierwotnej infekcji oraz znaczny wzrost przeciwciał IgG świadczą o istnieniu pierwotnej infekcji. Czułość metody oceniania jest na 99%. Obecność przeciwciał u kobiety na kilka miesięcy przed zajściem w ciążę świadczy o przechorowaniu przez nią cytomegalii. Obecne przeciwciała chronią ją zatem przed świeżą infekcją i czynią zakażenie płodu mało prawdopodobnym. Obecność przeciwciał IgM zawsze świadczy o świeżej infekcji.

Copyright © 2011-2012 | Przychodnia Zdrowia VIS MEDICA | Wszelkie prawa zastrzeżone. | Polityka prywatności

Powered by Joomla 1.7 Templates